MEDIA ELEKTRONICZNE: TV

Dr Agnieszka Ogonowska

MEDIA ELEKTRONICZNE wykład nr 2 – 6.XI.2007

 

Podział telewizji na paleo i neo związany jest z 3 cechami:

a). organizacja strumienia audiowizualnego oraz zdolność reagowania na bieżące wydarzenia,

b). rola widza (technika adresowania, widz w charakterze interlokutora, aktywnego obserwatora, decydenta),

c). funkcjami komunikacji w ramach medium.

 

Funkcje komunikacji:

– funkcja informacyjna

– f. rozrywkowa (ludyczna)

– f. ideologiczna ( pewien system wartości widoczny w przekazach telewizyjnych)

– f. edukacyjna

– f. komunikacyjna (tworzenie specyficznych sytuacji komunikacyjnych, fatyczność medium);

– f. autotematyczna (autoreferencyjny charakter produkcji telewizyjnej)

– f. tożsamościowa

– f. polityczna

– f. globalizacyjna (programy na licencje – dany format medialny krąży po całym świecie np. „Hela w opałach” czy „Koło fortuny”).

Z globalizacją wiąże się też termin glokalizacja – termin powstał z połączenia dwóch wyrazów: globalny i lokalny. Stosowany jest na oznaczenie „adaptacji globalnych działań do lokalnych warunków” (R. Robertson). Wyraża się popularnym hasłem: „myśl globalnie, działaj lokalnie”. Format medialny jest czymś globalnym jednak wypełnia się go lokalną treścią.

 

Modele telewizyjne, a cechy medium:

– wszechobecność,

– relacjonowanie na żywo,

– (pozorna) nieprzewidywalność i uzależnienie wydarzeniowe,

– seryjność form,

– szczególna temporalność (czas teraźniejszy, współbieżność wydarzeń medialnych i realnych-np. wiadomośći czy seriale – my mamy święta Bożego Narodzenia – w „Klanie” też sąJ),

– społeczne konteksty użytkowania telewizji (rytuały oglądania, etnografia publiczności). W przypadku paleotv – Co telewizja robi z ludźmi? W przypadku neotv – Co ludzie robią z telewizją i po co ją oglądają? Jakie potrzeby mają?

– telewizja to strumień audiowizualny, a nie zbiór (blok programów następujących po sobie).

 

Medium telewizyjne to:

1. maszyna znakotwórcza produkująca teksty: program telewizyjny
2. zbiór specyficznych strategii jej odbioru (zapping, Klub Siedzącego Kartofla, narracje interaktywne w telewizji)
3. instytucja społeczna (zaspokajanie potrzeb w sposób społecznie sankcjonowany)
4. narzędzie władzy, kontroli i nadzoru.

 

Odbiór – różne formy:

– odbiór filmu w kinie (metafora platońskiej jaskini, teoria psychoanalityczna Freuda, mechanizm projekcji, identyfikacji, a nowe wzory kulturowe /komunikacyjne i konsumpcyjne/)

– odbiór filmu w telewizji (interteksty i strumień audiowizualny)

– podsumowanie a problem intermedialności tekstu audiowizualnego (zdolności funkcjonowania w różnych mediach) oraz wpływ medium na ich dekodowanie.

W ramach neo-tv pojawia się nowy nurt zwany:

– telewizją rzeczywistości

– Real TV

– telewizja inwigilująca

Te wszystkie nazwy zwracają uwagę na różne aspekty tego samego fenomenu.

 

Telewizja rzeczywistości:

Po pierwsze oznacza telewizje par excellence, której cechą jest procesualny charakter, potęgowanie wrażenia bezpośredniości, spontaniczności, realności, natychmiastowości, „bycia na miejscu wydarzeń”. Wymienione atrybuty medium wpisują formułę jego działania w ideologię strategii świadka, ponieważ telewizja daje świadectwo rzeczywistości, tym samym zbliżając się przynajmniej pozornie do niefikcjonalnych, a więc „faktycznych” form narracyjnych. Program na żywo staje się tym samym formułą całej telewizji jako narzędzia społecznej komunikacji.

Po drugie telewizja prawdziwa obejmuje te programy, w których relacjonowanie wydarzeń przebiega w czasie rzeczywistym ich odbioru. Dzięki temu powstaje wrażenie ekwiwalencji czasowej oraz złudzenie otwartej struktury strumienia telewizyjnego na potencjalny rozwój wydarzeń.

 

Telewizja rzeczywistości:

– problem prawdy (pojęcie prawdy fraktalnej u J. Baudrillarda)

– problem autentyczności ( strategia świadka, strategia konfesyjna – np. „Rozmowy w toku”-zastanawiamy się czy to faktycznie prawda)

– problem prawdopodobieństwa (historia „mieści się” w schematach wyobrażeniowych odbiorcy)

– realizm obrazu (po stronie przekazu) – wrażenie realizmu po stronie odbiorcy.

 

Telewizja rzeczywistości i jej gatunki:

– gatunek literacki – gatunek filmowy – gatunek telewizyjny

– badania nad gatunkiem telewizyjnym rozpoczęły się w latach ‘80

 

Dwie pozycje:

1. 1984 „American Television Genres” Stuarta Kamińskiego i Jeffrey’a H. Mahana

– potrzeba globalnej wizji gatunku (polimetodologiczność badań z zakresu strukturalizmu, psychologii, socjologii, antropologii)

– założenie o nieustannej zmienności gatunków (ewolucja gatunku, transgresja gatunkowa – przemiana gatunku).

2. 1985 „TV Genres. A Handbook and Reference Guide”, pod redakcją Briana Rose’a

– założenie o wieloformatowości i przemieszania gatunków pochodzących z innych mediów

– podział na gatunki opierające się na fikcji i na te, które opierają się na rzeczywistości.

 

Jane Feuer:

1. gatunek jako regulator stosunków między wytwórcą, a odbiorcą, a dokładnie ich świadomością na temat tego w czym uczestniczą;
2. badania gatunków są badaniami kultury, ponieważ ich przemiany opisują pewne fakty społeczne (np. współczesny typ rodziny, styl życia określonych grup społecznych).

 

Jane Feuer (typy badań nad gatunkiem telewizyjnym):

1. badania estetyczne – gatunek w kontekście systemu konwencji, która pozwala na ekspresję artystyczną szczególnie wymagającą autorstwa
2. badania rytualne – gatunek jako wymiana między przemysłem a publicznością (rytuały oglądania, rodzaj spędzania wolnego czasu)
3. badania ideologiczne – gatunek jako instrument kontroli (ideologia jako system wartości wpisany w przekaz).

 

Jaremy Butler: „Television. Critical Methods and Applications”:

3 sposoby określania gatunku:

– jako prawdopodobnej reakcji publiczności na program

– jako stylu czyli określania techniki ukształtowania dźwięku i obrazu

– jako wątku tematycznego i narracyjnej struktury.

 

Wiesław Godzic, 2004 „Telewizja i jej gatunki. Po wielkim bracie”, Kraków:

– badanie gatunków telewizyjnych to w istocie badanie kultury i tworzącego ją społeczeństwa;

– musi być ono badaniem zorientowanym na zmienność i ciągłość;

– musi być takim badaniem, które uzna, iż gatunek jest interpretacyjnym filtrem, przez który telewidz może wyprodukować znaczenie danego fragmentu tekstu telewizyjnego.

 

Wiadomości telewizyjne:

1. Personalizacja – zdarzenia są przekazywane jako skutek działania poszczególnych, nie zaś bezosobowych procesów. Konkretne problemy społeczne są przekazywane przez pryzmat historii jednostkowych.
2. Nastawienie na zdarzenia negatywne.
3. Czas – wartość wiadomości zależy od czasu, jaki upłynął od wydarzenia. Telewizja tworzy reguły, które pozwalają symulować bezpośredniość.
4. Obrazowy charakter wiadomości.
5. Prostota w przekazywaniu informacji.

 

Serial telewizyjny:

1. Jeden z najważniejszych gatunków telewizyjnych.
2. Obejmuje opery mydlane (soap opera), telenowele i telenowele dokumentalne (docu-drama, docu-soap), fabularne serie i miniserie.
3. Jest narracyjną formą telewizyjną, która prezentuje w sposób regularny epizody, zawierające symultanicznie rozgrywające się historie z udziałem stałej liczby bohaterów.
4. Poszczególne epizody zwykle łączą się związkiem przyczynowo-skutkowym i rozwijają się fabularnie.
5. Poszczególne epizody nie mogą być oglądane w dowolnym porządku.
6. Odcinki serialu nie mają wyrazistego zakończenia, zawieszenie sytuacji.

 

Opery mydlane:

1. Jest to serial, który nie posiada narracyjnego zamknięcia.
2. Występuje wielość wątków i postaci.
3. Czas rozgrywających się wydarzeń płynie równolegle do czasu rzeczywistego.
4. Nacisk położony na dialog, rozwiązywanie problemów oraz intymną rozmowę.
5. Miejscem, w którym toczy się akcja jest zwykle dom lub miejsce funkcjonujące jako dom.

 

Różnice między serialem a serią:

Przykładem serialu jest opera mydlana, serii- sitcom (epizody z tymi samymi bohaterami mogą istnieć samodzielnie, gdyż rozwój fabularny jest wątły).

Serial	Seria
– większa grupa bohaterów (kilkanaście osób) – historia dziejąca się od wielu lat – częste odwołania do przeszłości – wielowątkowość	– kilku bohaterów – widz powinien rozpoznać konteksty kulturowe lub typy charakterologiczne postaci – można ją w każdej chwili przerwać (doskonale wpisuje się w logikę strumienia audiowizualnego)

 

Talk show – typy:

– talk show nastawiony na temat/problem, nastawiony na osobę prowadzącego,

– talk show nastawiony na rozrywkę: wyznania i zwierzenia: konfrontację,

– talk show elitarny (gwiazdy lub osoby znane) : egalitarny (każdy człowiek).

 

Teleturnieje:

– wiedza (wiedza encyklopedyczna, wiedza potoczna)

– sprawność fizyczna

– intuicja

 

Realisty show jako megagatunek:

– zawiera cechy różnych wymienionych wcześniej gatunków

– transgresja gatunkowa

– format medialny

– zagadnienia adaptacji kulturowej poszczególnych formatów medialnych.